شاعران سرزمین من، جلد 3

کتاب«شاعران سرزمین من ۳» نوشتهٔ مرکز آفرینش‌های ادبی استان مرکزی در انتشارات سوره مهر چاپ شده است. این کتاب به بررسی ویژگی‌های شعر انقلاب و شاعران این دوره می‌پردازد. شعر انقلاب اسلامی بیان هنرمندانۀ ایدئولوژی انقلابی بود که از سرچشمه‌های زلال مذهب و ایمان شیعی سیراب شده بود و همچنین از روحیهٔ حق‌طلبی و ظلم‌ستیزی و انسان‌دوستی برخوردار بود. ایدئولوژی اسلامی که از حمایت قاطبۀ مردم انقلابی ایران برخوردار بود، خواه‌ناخواه فضای شعر متعهد و آرمان‌گرای این دوره را تحت‌تأثیر قرار داد و در تاروپود مضامین هنر و ادبیات معاصر تنیده شد.

فضای کلی شعر انقلاب اسلامی با شعر پیش از خود تفاوت‌های ماهوی عمده‌ای داشت. حتی این نوع شعر با شعر معترض و متعهد دورۀ مشروطیت نیز متفاوت بود. اگر در شعر اجتماعی و سیاسی دورۀ مشروطه آرمان و اندیشهٔ پیشرفت، قانون و عدالت غالب بود در شعر انقلاب اسلامی مضامین ظلم‌ستیزی، ایمان به خداوند، شهادت‌ستایی و استکبارستیزی در صدر توجه شاعران قرار گرفت و بدین ترتیب شعر معاصر که پیش از آن یا در فضای رخوتناک شعر تخدیری راکد شده بود و یا در حصار تنگ تفکرات چپ‌گرایی وابسته نفسش به شماره افتاده بود و یا در مرداب بی‌تفاوتی و برج عاج نشینی دست‌وپا می‌زد، افق روشنی را پیش روی خود گشود و تحرک و پویایی خاصی یافت که پیش از آن تنها در دورهٔ کوتاهی از انقلاب مشروطیت تجربه کرده بود.

بریده‌ای از کتاب شاعران سرزمین من

در سطح زبانی و ساختاری عناوین اشعار صفارزاده، ساخت‌های ترکیبی دو جزئی و چند جزئی با ۵۷ درصد فراوانی بیشترین استفاده را در عنوان‌سازی اشعار داشته است. این موضوع نشان از تمایل شاعر به ترکیب‌سازی در جهت تداعی احساسات ویژۀ خود در مخاطب اثر دارد. ساخت واژه نیز با ۳۴ درصد فراوانی نشان از توجه شاعر به عنصر ایجاز دارد. کمترین ساخت نحوی بکار رفته در عناوین نیز جمله است که تنها ۳ درصد عناوین را تشکیل داده است. این تناسب و ارتباط از میان عنوان‌های یک مجموعه فراتر رفته و به روابط بین کل مجموعه‌ها ارتقا یافته است. این تناسب در مجموعه‌های سفر پنجم و در پیشواز صلح با ۶۲/۵ درصد به نهایت خود می‌رسد در حالی که مجموعه‌های سد و بازوان و طنین در دلتا با ۲۶/۶ درصد صاحب کمترین تناسب و انسجام عناوین با تنۀ شعر هستند. این موضوع نشانگر سیر صعودی و مترقیانۀ صفارزاده در شاعریست. هرچه صفارزاده از مجموعه‌های اولیه فاصیه می‌گیرد به همان میزان تاسب و انسجام میان عناوین و متن شعرش بیشتر می‌شود. در بررسی سبک فکری صفارزاده، مهمترین مفاهیم پرکاربرد و در عین حال کلیدی در عناوین اشعار عبارتند از: مضامین اجتماعی، سیاسی، انتظار، مقاومت و مضامین قرآنی و دینی. از نظر میزان توجه شاعر به امور انتزاعی و عینی نیز مجموعۀ روشنگران راه با بیش از ۷۰ درصد عناوین عینی در صدر و مجموعه دفتر دوم با ۴۷ درصد عناوین عینی در انتهای این دسته‌بندی قرار دارد. این موضوع نشان میدهد که صفارزاده در مجموعه‌های پایانی خود منطقی‌تر و واقعی‌تر با موضوعات برخورد می‌کند در حالی که مجموعه‌های ابتدایی وی بیشتر در ساحت سوررئالیست و رمانتیک سیر می‌کرد.