مدیریت توسعه فرهنگ عمومی

کتاب مدیریت توسعه فرهنگ عمومی نوشته حسن بنیانیان است. کتاب مدیریت توسعه فرهنگ عمومی از جایگاه نمایندگی ولی فقیه و امام جمعه به مساله توسعه فرهنگ اسلامی می‌پردازد.

ابتدا باید به معنای فرهنگ در جامعه اسلامی پرداخت، منظور از فرهنگ در این گفتار، تلقی از فرهنگ در کلام حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری است حضرت امام (ره) می‌فرمایند: «فرهنگ مبدأ همه خوشبختی‌ها و بدبختی‌های ملت است، اگر فرهنگ ناصالح شد، این جوان‌هایی که تربیت می‌شود به این تربیت‌های ناصالح، این‌ها در آینده فساد ایجاد می‌کنند.»

یا در جای دیگری می‌فرمایند:

«درباره فرهنگ هرچه گفته شود کم است و می‌دانید و می‌دانیم اگر انحرافی در فرهنگ یک کشور پیدا شود، دیری نخواهد گذشت که انحراف فرهنگی بر همه غلبه می‌کند»

خطاب به اعضای شورای انقلاب فرهنگی می‌فرمایند «من فرهنگ کشور را در سه عرصه به طور مهم و عام مشاهده می‌کنم، اول، در عرصهٔ تصمیم‌های کلان کشور است یعنی فرهنگ به عنوان جهت‌دهندهٔ تصمیمات کلان کشور، حتی تصمیم‌های اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و یا در تولید، نقش دارد. دوم، فرهنگ به عنوان شکل‌دهندهٔ به ذهن و رفتار عمومی جامعه است ….. می‌گفتم فرهنگ مثل توری است که ماهی‌ها بدون اینکه خودشان بدانند در داخل تور دارند حرکت می‌کنند. ما مسئولیت داریم این فرهنگ را بشناسیم اگر ناصواب است، آن را تصحیح کنیم. عرصهٔ سوم، فرهنگ به عنوان سیاست‌های کلان آموزشی و علمی دستگاه‌های موظف دولت است.»

این تلقی از فرهنگ ریشه در مبانی دینی ما دارد که براساس آن همه مردم در موضوع امر به معروف و نهی از منکر مسئولیت پیدا می‌کنند و ما انتظار داریم انسان‌ها در بازار و در معاملات اقتصادی خود، خداترس باشند و به حلال و حرام بودن معاملات توجه کنند و با حضور در تعاملات سیاسی و جابجایی قدرت، هدفشان جلب رضایت الهی و خدمت به خلق باشد و اگر در کسوت قضاوت قرار می‌گیرند در دادن رأی، خدا را شاهد و ناظر خود ببینند، یعنی در مجموع انتظار داریم، اعتقادات و ارزش‌های دینی در تمامی عرصه‌های اقتصادی، سیاسی، قضائی، نظامی، انتظامی و غیره حضور داشته باشد. این کتاب سعی دارد با نگاهی دقیق توسعه فرهنگ و اهمیت آن از طرف سازمان‌ها را بررسی کند.

بریده‌ای از کتاب مدیریت توسعه فرهنگ عمومی

دیدگاه اسلام و قرآن -برداشت‌های امام (ره) و مقام معظم رهبری - و یافته‌های علمی و تجربی بشر در حوزه فرهنگ، باید در نگاه و رفتار مدیران فرهنگی جامعه، تغییرات اساسی بوجود آورد، اما به دلایلی که بعداً خواهد آمد، باید گفت مدیران فرهنگی خود در دام نابسامانی‌های فرهنگی جامعه گرفتارند و در عمل، چنین تعریفی را برای فرهنگ قائل نیستند و تلقی واقعی از اهمیت و کارکرد فرهنگ ندارند. با این تعریف جامع از فرهنگ، این توضیح لازم است که در حوزه فرهنگ، باید بحث ماهیت و نرم‌افزار فرهنگ را با ابزارهای فرهنگی تفکیک نمود، چرا که ممکن است در یک جامعه به‌عنوان توسعه فرهنگی، ابزارهای فرهنگی گسترش کمّی و کیفی پیدا کند، اما از این ابزارها برای تخریب فرهنگ جامعه استفاده شود. در بحث ماهیت فرهنگ در جامعه‌ای که دین الهی نقش تعیین‌کننده‌ای در اجزاء اصلی فرهنگ دارد سخن از: جهان‌بینی، اعتقادات، ارزش‌ها، هنجارها و ماهیت رفتارهای انسانی در روابط انسان با خالق و روابط انسان‌ها با دیگر افراد در زمینه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی است. در بحث ابزارهای فرهنگی سخن از: نوع سازماندهی امور فرهنگی جامعه، در قالب وجود مساجد، حسینیه‌ها، هیأت‌های مذهبی، جلسات وعظ و خطابه در بین مردم و وجود مراکز دولتی مثل سالن‌های نمایش، سالن‌های سینما، کالاهای فرهنگی مثل کتاب، مجله، فیلم، نمایشنامه و بالاخره هنرهای مختلف مثل شعر، قصه، رمان، خط، نقاشی و غیره می‌باشد. با این توضیحات می‌توان برداشت نمود، وقتی می‌گوییم «آیا توسعه فرهنگ عمومی رخ داده است؟» با توجه به استقرار نظام مقدس جمهوری اسلامی، منظور این است که آیا توانسته‌ایم